دود سیگار از چه موادی تشکیل شده است؟

دود حاصل از سوختن تنباکو از ذرّات جامد شامل مادۀ قطران (Tar) و نیکوتین (Nicotine) در حدود ده (10) درصد، و گازها و بخارات و به طور عمده مونوکسید کربن (Carbon monoxide) به میزان نود (90) درصد تشکیل شده است.

مادۀ قطران (Tar) مادۀ قهوه ای و چسبناکی است که پس از اتمام مصرف سیگار در انتهای صافیِ (Filter) سیگار به جای می ماند. همین مادۀ قطران (Tar) بیش از چهار هزار (4000) مادۀ شیمیایی و در مواردی سمّی یا سرطان زا را شامل می شود (Das, 2003). مادۀ قطران (Tar) فعالیّت مُژک ها در دستگاه تنفّس را متوقف کرده و عملکرد آنها در به دام انداختن و دفع مواد خارجی را مُختل می کند. رنگ قهوه ای دندان و انگشت افراد سیگاری نیز به سبب همین مادۀ قطران (Tar) است. ذرات این ماده می تواند بر روی پارچه ها، دیوارها و سقف باقی مانده و محیط را برای افراد غیر سیگاری آلوده کند.

سیگارها بر اساس مقدار قطران (Tar)، نیکوتین (Nicotine) و مونوکسید کربن (Carbon monoxide) دسته بندی می شوند. سیگارهایی که حاوی هفت (7) میلی گرم قطران (Tar) یا کمتر از آن باشد سبُک (Light) در نظر گرفته می شود. البته این دسته بندی که به کمک ماشین ها انجام می شود تنها از نظر تولید سیگار و در کارخانجات ارزش داشته و از منظر سلامت در انسان تفاوتی بین انواع سیگار وجود ندارد.

فرمالدئید (Formaldehyde)، آمونیاک (Ammonia)، سیانید هیدروژن (Hydrogen cyanide) نمونه هایی از ترکیبات موجود در گازها و بخارات دود سیگار هستند. وینیل کلرایدِ (Vinyl chloride) و مواد دیگری در دود سیگار می توانند با ایجاد تغییر در مادۀ وراثتی سلول زمینه ساز بروز سرطان در انسان شود. وجود برخی مواد رادیو اکتیو (Radioactive) مانند پولونیوم-210 (Polonium-210) در دود سیگار نیز در پیدایش سرطان ریه (Lung cancer) نقش دارد (Karagueuzian et al., 2011).