افزایش وزن و چاقی با چه عوارض عمده ای همراه است؟

افراد دارای اضافه وزن و چاقی به احتمال بیشتری در معرض خطر ابتلاء به بیماری های دیابت، فشار خون بالا، نارسایی کلیه و بیماری گرفتگی رگ های خون رسان قلب هستند.

ارتباط فشار خون بالا و چاقی از اوایل دهۀ 1900 میلادی به دنبال اندازه گیریِ فشار خون در جمعیّت ها شناخته شد. هرچند علّت این ارتباط تا اوایل دهۀ 1980 میلادی درک نشده بود. مطالعۀ قلب فِرامینگهام (FHS) در دهۀ 1960 میلادی نشان داد که مقدار وزن بدن و روند افزایشی آن قادر است بروز فشار خون بالا را پیش گویی کند.

تا به امروز برای فشار خون بالای مرتبط با چاقی (Obesity-Associated Hypertension) علل مختلفی مطرح شده است. نقش توزیع چربی در بالا تنه یا همان چاقی قالب مردانه (Android)، مقاومت بدن نسبت به هورمون انسولین (Insulin resistance)، افزایش فعالیّت دستگاه عصبی خودکار، سطح هورمون لِپتین (Leptin) بالاتر و تحریک سامانۀ موسوم به RAAS یا رِنین-آنژیوتانسین-آلدوسترون (Renin-Angiotensin-Aldosterone System) به توالی در این سال ها مطرح شده است.

احتمال ابتلاء به فشار خون بالای مرتبط با چاقی (Obesity-Associated Hypertension) در بالغین در سنین 20 تا 45 سالگی سه (3) برابر و در سنین 65 تا 95 سالگی در مقایسه با بزرگسالان و سالمندانی که دارای وزن طبیعی هستند یک و نیم (1.5) برابر افزایش نشان می دهد.

معمولاً انتظار می رود با هر یک واحد افزایش در شاخص تودۀ بدنی (BMI) فشار خون سیستولی و دیاستولی به ترتیب 1.2 و 0.7 میلی متر جیوه افزایش یابند. یک مطالعۀ اخیر نشان می دهد به ازای هر یک واحد افزایش در شاخص تودۀ بدنی (BMI) فشار خون سیستولی به طور متوسط یک (1) میلی متر جیوه افزایش می یابد (Gajalakshmi et al., 2018). مشابه همین نتایج از مطالعه بر روی کودکان نیز به حاصل شده است.

در اینجا دَه (10) عارضۀ قابل توجّه به دنبال افزایش وزن و چاقی ذکر شده است. البته واضح است که همۀ این عوارض به ضرورت در یک فرد دارای اضافه وزن و یا چاق روی نمی دهد.

1. بیماری های قلبی عروقی 2. دیابت نوع دو (Type II) 3. فشار خون بالا 4. اختلال چربی های خون 5. سکته های مغزی 6. توقف تنفس حین خواب یا همان آپنه (Apnea) 7. بیماری های تخریب کنندۀ مِفصل مانند اُستِئوآرتریت (Osteoarthritis) 8. برخی از انواع سرطان ها 9. سنگ کیسۀ صفرا 10. مشکلات باروری